Çanakkale Deniz Savaşları Albay Cevat Çobanlı komutasında 19 Şubat 1915-18 Mart 1915 tarihleri arasında bir ay sürer.
Dünyanın en büyük donanması 12 İngiliz gemisi, 4 Fransız zırhlısı, refakatçı gemiler, 1 uçak gemisi ve 7 nakliye gemisinden oluşmaktaydı.
Düşman gemileri ortalığı ateş topuna çevirmişler kan kusturuyorlardı.
Ancak süreç güçlü olanların istediği gibi gitmedi, haklı olanlar, savunmada olanlar onlara çok büyük zayiat verdirmişlerdi!
Çanakkale'yi geçilmez kılmışlardı.
18 Mart 1915 Zaferi sonrası Çanakkale Boğazı Zaferiyle yüzlerce yıllık ezikliğe, emperyalizmin yenilmez zannedilmesine son veriliyordu.
18 Mart'a kadar 35 kez devam eden Deniz, Hava ve Denizaltı saldırılarına rağmen 18 Mart 1915 günü Saat 18:00'de, 18 Muharebe Gemisinin 3'ü batırılmış, 4'ü ağır hasar görmüş; 900 personel ve 44 top kayıpla filo Boğazı terk ederler.
Ve tam 37 gün sonra 25 Nisan 1915 günü çok daha güçlü bir şekilde karadan saldırılar başlatırlar.
18 Mart Çanakkale Deniz Zaferinden Sonra
* O gün askere zafer yemeği verildi. Etli kuru fasulye, bulgur pilavı ve un helvası. Başta Seyit Onbaşı olmak üzere isteyene dilediği kadar ekmek verildi.
* Çanakkale Boğazı Zaferiyle yüzlerce yıllık ezikliğe, emperyalizmin yenilmez zannedilmesine son veriliyordu.
* İstanbul'a telgrafın çekilmesiyle halk sokağa döküldü.
* 200 yıldan sonra gelen zaferle ülkesini seven insanların duruşu, bakışı, yürüyüşü değişti. Gazete satışları olağanüstü artmış, kahvehanelerde okuma bilenlerin etrafında çoğalan insanlar daha yüksek sesle okuması için adeta yalvarıyorlardı. Yenilgilerle çökmüş insanlarda diriliş gözleniyordu.
* Bu sevinç dalgası cemaat, aşiret, boy, soy, bölge, tarikat, mezhep halinde parça parça bölük pörçük yaşayan Anadolu halkını birleştirecek, millet haline getirecek ve onları Kurtuluş Savaşı'na hazırlayacaktı.
* Seyit Onbaşı'nın fotoğrafları ilk kez gazetelerde yer aldı.
* Rumların sesi kesildi.
* Süleymaniye Camisinin iki minaresi arasına kandillerle "Çanakkale Geçilmez" yazıldı.
* İngiltere'nin ilk defa sömürgelerinde, Hindistan'da Yakın Doğu'da itibarı sarsıldı. Çanakkale Boğaz Zaferi İngiliz emperyalizmi için sonun başlangıcı oldu.
* En büyük güç İngiltere emperyalizmi için Çanakkale deniz yenilgisi 30 yıl sürecek bitişin başlangıcını yaşadı. Sömürge ülkelerini bir bir kaybetti.
* İngiltere'nin emellerini bildikleri halde, bağımsızlıkçı İttihat ve Terakkicilere dersini vereceklerdi.
* Yenilmez zannedilen, üzerinde güneş batmayan en güçlü imparatorluk, dünya topraklarının dörtte birine sahip 458 milyon nüfusa hitap eden -ki o dönem Osmanlının nüfusu 27 milyon civarında idi- Büyük Britanya'nın yenilmesi en az Rumlar kadar Damat Ferit in Hürriyet ve İtilafçılarını da üzmüştü.
* Birleşik filonun İstanbul'a gelmesini bekleyen Rus çarı 2. Nikolo da çok üzülmüştü.
* Savaş döneminde İstanbul'da görevli ABD Büyükelçisi Morgenthau kesinlikle boğazı geçeceğine inandığı İngiliz Amiraller için odalar hazırlatmış eşi de filonun yenilmesine çok üzülmüştü.
* İngiliz ve Fransızların zaferini bekleyen Osmanlı vatandaşı olan sayıları İstanbul nüfusunun yarısına yakınını teşkil eden Ermeniler, Rumlar da çok üzülmüşler ve hazırladıkları İngiliz ve Fransız bayraklarını sandıklarına geri koyacaklardı.
Çanakkale Savaşı Neden Önemlidir?
İngiliz General Hamilton askerlerine hitaben, "Türkleri yalnız İstanbul'dan değil, Anadolu'dan söküp atacaksınız" diye haykırıyordu. Çünkü çok güçlü birleşik filoya rağmen eski toplarla ve mayınlarla korunan Çanakkale Boğazı'ndan geçememiş ve çok kayıp vermişti. General'in karizması sarsılmıştı. Hırslanmıştı.
Çünkü "Hasta adam" denilen ve son iki yüz yıldır hep yenilen bir ordu, son iki yüz yıl hiç yenilmeyen dünyanın en güçlü ordusunu yenmişti!
Çanakkale'den donanmanın bir şekilde mutlaka geçmesi İmparatorluğun kalbi İstanbul'da taş taş üstende bırakılmadan altı üstüne getirilmeliydi. Hamilton ve üst düzey subaylar travma yaşamaktaydı.
Ve İngiltere Savaş Bakanı Lord Kitchener "Türkleri yok edinceye kadar savaşacağız" der.
Onlar, Türklerin olası bir zaferi, egemenlikleri altındaki 300 milyona yakın Müslümanı cesaretlendirmesinden çok çekiniyorlardı.
Nitekim İngiltere korkmakta haklıdır çünkü Çanakkale ve Milli Mücadele'nin kazanılmasıyla sömürge imparatorluklarının dağılma süreci hızlanır. Bu anlamda Çanakkale Savaşları özellikle de sömürge imparatorlukları için bir dönüm noktası olmuştur.
Çanakkale, en çok etkiye sahip olan zamanının en büyük çarpışmasıdır. Dünya'da İlk defa kara, deniz ve hava kuvvetlerinin aynı anda hareket ettikleri bir amfibik harekattır. İngiltere, Fransa ve müttefikleri neredeyse tüm güçleriyle yüklendikleri "ya olacak ya olacak" dedikleri bir savaştır.
1. Dünya Savaşı'nın en kritik noktası İstanbul'un ele geçirilmesiydi.
2. İstanbul'u ele geçirecek düşman kuvvetleri Osmanlı'yı saf dışı edecek, zor durumda olan Çarlık Rusya'sına yardım edecek ve Almanya'ya doğudan da saldırarak dört bir tarafını kuşatmış olacaklardı.
Çanakkale geçilseydi ne olacaktı?
1. Milyonlarca kişinin öldüğü 1. Dünya Savaşı en az 2 yıl daha önce bitecekti.
2. "Kurşun geçirmez" diye propaganda yapılan askerlere sahip, üzerinde güneş batmayan Büyük Britanya İmparatorluğu'nun küresel aktörlüğü 30 yılda bitmeyecekti. İngiltere asla alt edilemeyen güç olarak anılacaktı.
3. Yardım alabilecek Çarlık Rusya'sında "1917 Ekim Devrim" şartları zorlaşacaktı.
4. Anadolu'da Milli Mücadele için Çanakkale'de bilenmiş, yetişmiş Osmanlı kurmay subayları ya şehit olacak ya kurşuna dizilecek ve Anadolu'da isyan ateşi zaafa uğrayacak, Milli Mücadele'yi zaferle taçlandırdığımız Kurtuluş Savaşı'mız hiç olmayabilirdi.
5. İstanbul asla Türk olmayacaktı. Misak-i Milli sınırlar yerine, Sevr ile sınırları çizilmiş sömürge devletçik olacaktık.
5. Emperyal güçlerin asla yenilemeyeceği düşüncesi güç kazanacak, sömürge imparatorluklarının ömrü uzayacaktı.
Çanakkale Kara Muharebeleri
Mustafa Kemal'in Çanakkale Savaşları'nda aktif rol oynadığı tarih 25 Nisan 1915-9 Ocak 2016 arasında 8.5 aylık süredir.
Kendisi 19. Tümen komutanı olarak 7 gün önce geldiği Bigalı köyündedir. Ve savaşın başında komutan Alman Liman Von Sanders'tir.
Mustafa Kemal yedekte olması ve bağlı bulunduğu komutanına rağmen inisiyatif alarak 25 Nisan sabahı emrindeki kuvvetle birlikte düşmanın esas kuvvetiyle çıkarma yapacağından kesin emin olduğu Arıburnu'na doğru hareket eder. Niyeti farklı olan Alman komutan esas kuvvetlerle daha kuzeyde Saroz'da konumlanır.
Savaş planları konusunda Türk kurmay subayları ile konuşmayan, bölgeyi tanımayan Alman komutanın sorunlu ve şüpheli kararlarından rahatsız olan Türk Komutanlar durumu Enver Paşa'ya bildirseler de o emir komutaya itaat edilmesi yönünde karar verir!
En temelde Çanakkale Muharebeleri'nin çok öncesinde 1912 yıllarında kurmay subay Mustafa Kemal 1. Dünya Savaşı'nın çıkacağını ve işgalcilerin Çanakkale'ye yapacakları olası çıkarma konusunda bölgeyi inceler.
Arkadaşları ile konuyu irdeler, konuyla ilgili kaleme aldığı makalede ifade ettiği düşünceleri arşivlerde yerini alır ve üzerinde çok iyi çalıştığı konuda en isabetli kararlar alır. Bu makale aynı zamanda Almanların Çanakkale arşivlerinde yer alır.
Aslında 25 Nisan sabahı yedekte beklemesi gereken bir komutanın kendi başına kimseye sormadan inisiyatif almasının cezası kurşuna dizilmedir.
Ancak onun bu davranışı savaşın kaderini değiştirdiğinden ve Alman komutanında durumunu kurtardığından herhangi bir ceza almaz. Onun basiretli ve isabetli savaş taktikleri karşısında Anafartalar'da Albaylığa yükseltilen rütbesi sonrasında tüm Çanakkale Muharebesi'nin emir komutasını devir alır. Savaşın kaderi artık tüm emir komutayı devir alan Mustafa Kemal'in sorumluluğundadır.
Savaşın Bilançosu Nedir?
3 Kasım 1914'de İngiliz Filosunun Çanakkale Boğazı'nı ablukaya alması ve dış istihkamlarını topa tutmasıyla başlamış 8-9 Ocak 1916 tarihinde 256 gün süren muharebelerden sonra İtilaf Devletleri'nin mağlup olarak çekilmesiyle sona ermiştir.
Bu Muharebeler esnasında Türk tarafının şehit sayısı ATASE Başkanlığının en son araştırmalarına göre 250.000 değil; 57.370'i şehit olmak üzere kayıp, esir vb. 213.882 dir. İtilaf Devletleri'nin zayiatı ise 205.000'i İngiliz, 47.000'i Fransız olmak üzere 252.000'dir. Almanların zayiatı ise 530 kişi civarındadır.
