Baharatların Son Kullanma Tarihi geçer Mi?

Baharatlar; bitkilerin kök, soğan, gövde kabuğu, çiçek, meyve, tohum ve yapraklarının kurutulması ile hazırlanan yemeklere tat ve koku gibi katkı sağlayabilen sağlıklı bileşenlerdir. Baharatların bir çoğu antioksidandır ve sağlığa birçok katkısı bulunmaktadır. Karanfil, zerdeçal, biberiye, adaçayı ve tarçın gibi birçok yaygın baharat ve bitki, güçlü antioksidan ve anti-inflamatuar özellikler göstermektedir. Kanıtlar, baharatlar ve şifalı otlar içeren yiyecekleri sık sık tüketmenin kalp ve solunum yolu hastalıklarıyla ilişkili komplikasyon riskini azaltabileceğini göstermektedir. Ancak baharatların saklanma koşulları, sağlığa olan faydalarını anlamlı ölçüde etkilemekle birlikte doğru şekilde saklanmamış baharatlar sağlık için risk teşkil etmektedir. 

Yaygın bitki ve baharatların raf ömrü

Mutfak dünyasında baharatlar, bir bitkinin kurutulmuş köklerinden, kabuğundan veya gövdesinden yapılan çeşnilerdir, otlar ise bitkinin kurutulmuş veya taze yapraklarıdır. Kurutulmuş otlar ve baharatların raf ömrünü belirlerken, dikkate alınması gereken değişkenler bunların türünü, işlenmesini ve depolanmasını içerir. Örneğin, kurutulmuş baharatlar, kuru otlardan daha uzun süre dayanır ve daha bütün - veya daha az işlenmiş - baharatlar, raf ömrü daha uzundur.

-Kuru otların raf ömrü ortalama olarak 1-3 yıl sürer.

Reyhan, kekik, biberiye, defne yaprağı, dereotu, maydanoz, kişniş, nane ve adaçayı bu otlara örnektir.

-Öğütülmüş veya toz haline getirilmiş baharatlar ortalama olarak 2-3 yıllık bir raf ömrüne sahiptir.

Toz zencefil, sarımsak tozu, öğütülmüş tarçın, biber tozu, öğütülmüş zerdeçal, öğütülmüş kakule, öğütülmüş kırmızı biber, baharat karışımları bu baharatlara örnektir.

-Bütün veya öğütülmemiş baharatlar, yüzey alanlarının daha azı havaya, ışığa ve neme maruz kaldığı için en uzun raf ömrüne sahiptir.

Bu, aromatik yağlarını ve aroma bileşiklerini öğütülmüş emsallerinden daha uzun süre muhafaza etmelerini sağlar. Doğru saklanırsa, bütün baharatlar 4 yıla kadar dayanabilir. Bütün/Tane karabiber, kişniş, hardal tohumu, rezene tohumu, kimyon tohumları, bütün hindistan cevizi, karanfiller, tarçın çubukları, bütün kurutulmuş biber, limon otu bu baharatlara örnektir.

-Tuz, boyutu ve şekli ne olursa olsun bozulmadan veya lezzetini kaybetmeden süresiz olarak kullanılabilen tek baharattır.

Baharatlarınızın bozulup bozulmadığını nasıl anlarsınız?

Kurutulmuş otlar ve baharatlar, son kullanma tarihine sahip değildir. Bir baharatın süresi geçtiğinde, bu sadece lezzetinin, gücünün ve renginin çoğunu kaybettiği anlamına gelir.  Taze muadilleri kadar lezzet katmayacak olsalar da, zamanını aşan kuru otları ve baharatları tüketmek doğru koşullarda saklandıysa genellikle güvenlidir. Baharatlarınızı ne kadar süredir kullandığınızdan emin değilseniz, kokularına ve lezzetlerine bakarak tazelenmeye hazır olup olmadıklarını anlayabilirsiniz. Kokusu ve aroması zayıfsa, muhtemelen baharatlarınızı yenileme zamanınız gelmiştir. 

Baharatların maksimum raf ömrü için saklanması

Havaya, ısıya, ışığa ve neme maruz kalmalarını en aza indirmek, ot ve baharatlarınızın raf ömrünü en üst düzeye çıkarmanın anahtarıdır.

Ocaktan veya fırından uzağa yerleştirilmiş kiler, çekmece veya dolap gibi serin, kuru ve karanlık bir ortam, baharatlarınızı depolamak için doğru seçim olacaktır.

Sıkıca kapatılmış, gözeneksiz kaplarda saklanmalıdır. Cam veya seramik kaplar, temizlenmesi kolay oldukları ve havayı ve nemi dışarıda tutma konusunda harika bir iş çıkardıkları için en iyi seçenekler arasındadır.

Plastik kaplar da popüler bir seçimdir, ancak tipik olarak hava geçirmez değildirler ve farklı baharatların renklerini ve kokularını emebilirler. 

Baharatların saklanmasında en önemli hususlardan biri aflatoksin riskidir.

Doğru saklama koşulları olan serin, kuru ve karanlık bir ortamda depolanan baharatlar için aflatoksin riski azdır ve depolama süresini etkilememektedir.

Ancak ocak kenarında, gün ışığı alan bir yerde opak olmayan kaplarda saklanan veya nemli bir ortamda bulunan baharatlar aflatoksin açısından risk altındadır.

Aflatoksin Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus küflerinin oluşturduğu bir mikotoksindir ve kanserojen bir etkiye sahiptir.

Bu sebeple doğru koşullarda baharatları saklamak sağlık için önem teşkil etmektedir.