Seçim ekonomisi tuzağına düşmeden…

Bir Sanayici ve İş İnsanları derneğinin yeni yıl mesajında  “Yeni yılda reformlarla birlikte yatırım iştahı artacaktır.” başlığı vardı.

İş insanlarının yeni yılı, yeni bir başlangıç olarak görerek, yatırım, istihdam, üretim ve ihracat artışı dilekleri anlamlıdır.

Ancak mesajın devamında  “2023 yılında daha fazla yatırım ve istihdam hedefine odaklanılması için iş dünyasının önünün kapsamlı reformlarla açılması gerektiğini dile getirdi.” yazılması iktidarla arayı bozmadan üreten ve ihracat yapan kesimin, olası bir tehlikeyi naif ama net bir şekilde altını çizmektir.

Dahası yazının ara başlıklarında 2022 de reel sektörün kaldırmakta güçlük çektiği yüklere dair daha net tespitleri vardı.

Bunlar;

Enerji fiyatları planlarımızı bozdu.

İhracatçının eli güçlendirilmeli.

Finansmana erişim sorunu çözülmeli.

Bu satırlarda sanayici ve ihracatçının 2022'de yapılan yanlışların altı çizilip,  2023 yılı ile ilgili beklentileri maddeler hallinde sıralanıyordu.

Bu tespitler “ Yeni yılda reformlarla birlikte yatırım iştahı artacaktır.” dileğinin şarta bağlı olarak gerçekleşebileceği şeklinde ifade etmek dikleşmeden ama beklentilerle ilgili dik duruşlu bir taleptir.

Bununla beraber ilaveten % 54'lük asgari ücret zammının çalışanların ücret dengesini bozmaması adına reel sektöre ciddi bir yük getireceği kaçınılmaz olacaktır.

Kendi grubumuzda 500 çalışanımız içerisinde asgari ücret alan tek bir kişi yoktur. Ancak firmamız yeni düzenlemede çalışanların maaşlarının, asgari ücret ile makasın kapanmaması adına yüzde 50 ye kadar zamlı hesaplanması ve EYT’nin getireceği kıdem tazminatı yükü gerçeği ile karşı karşıya kalacaktır.

 Zincir marketler enerji, işçilik giderlerindeki artışa rağmen ürünlere zam yapılmasın talimatının hayatın akışına aykırı ve gerçekçi olmadığından yakınıyor.

Ürün tedarik, nakliye giderleri, personel servisleri, üretimle ilişkisi olmayan araç fenni muayene ücretleri, hatta trafik cezaları 0 civarında zamlanırken marketlere adeta zam yasağı konuyor.

Zincir marketler emek yoğun istihdam alanlarıdır. 

Bu gelişmelerden sonra Pazar günleri kapatarak ve tek vardiya sistemi ile %50’lere varan personel azaltmaya gideceklerine dair ciddi duyumlarım var.

Enerjide 2022 – 31.12.2022 yıllık doğalgaz artışı % 134.65, elektrik artışı 7,

TÜİK enflasyonu % 80’lerde iken,  dövizin artışı EURO % 33, DOLAR %41 olarak baskılanması sonucunda sanayici ihracatçının boğazına geçen düğümü Büyük İskender’in kılıcı bile çözemez.

Aralık 2022 de doğalgazda indirimin ardından 2023 Ocak ayı itibariyle % 2,5 ( iki buçuk) indirim yapılacağı planlamışken, iş dünyasınca elektrik ile ilgili olarak da bir indirim yapılması beklenmektedir.

İcra makamına işlerin yürümesi için hukukçu, muhasebeci, iktisatçı, hariciyeci, ve mülkiye erbabı elbette lazımdır ama yatırımcı bakanlıklara kesinlikle özel sektörde uzun süre şark hizmeti yapmış mühendis lazımdır.

2023 e umutla bakmak için ülkemizi seçim ekonomisi tuzağına düşürmeden, enerjide konutları sübvanse ederken yükünü sanayiye yüklemeden, yapılan operasyonlara rakam olarak bakmak yerine yansımalarını görebilen mühendis kafalar ile yol almalıyız.